Ben je intelligent als je veel feitjes op kunt dreunen? Als je goed kunt leren uit boeken? Het lijkt er wel op, als je kijkt naar de manier waarop op sommige scholen en opleidingen les wordt gegeven en wordt getoetst. Hoe hoger het schoolniveau, hoe meer er uit boeken wordt geleerd en op papier wordt getoetst. Terwijl er toch veel om ‘authentiek leren’ wordt gevraagd. Op de lagere schoolniveaus is dit al goed zichtbaar.
Ik was laatst op een praktijkschool. De leerlingen daar kunnen de meest prachtige bouwwerken maken, ze organiseren hun eigen schoolfeesten, hebben een eigen eiland om te onderhouden, een manege en een huis. Dat is naar mijn mening pas echt authentiek leren. Het viel me op dat deze leerlingen heel gemotiveerd waren en zelfs na hun schooltijd nog graag even naar school gingen.
Marzano
Deze manier van leren sluit naadloos aan bij de visie van Robert Marzano. Achterliggende gedachte is dat leerlingen actief bij het onderwijs en hun eigen leren moeten zijn betrokken. Hij heeft, op basis van veel onderzoek, een instructiestrategie ontwikkeld die uitgaat van vijf dimensies van leren/denken:
1. Motivatie
2. Nieuwe kennis verwerven
3. Bestaande kennis verbreden en verdiepen
4. Betekenisvol gebruik van kennis
5. Het ontwikkelen van reflectieve denkgewoontes
Motivatie
Motivatie staat niet voor niets bovenaan dit lijstje: Hoe leerlingen school zien en hoe zij zich op school voelen zijn factoren die meer dan wat dan ook het leerresultaat bepalen. Als leerlingen gelukkig zijn, kunnen ze ook goed leren. Maar hoe doe je dat? Marzano onderscheidt strategieën op drie aspecten:
Klassenklimaat
Hierbij gaat het vooral om acceptatie en veiligheid. Een paar voorbeelden:
- Bouw een band op met iedere leerling. Wat mij opviel op de praktijkschool was dat de docenten in de pauzes tussen de leerlingen zitten.
- Zorg ervoor dat leerlingen elkaar leren kennen en elkaar accepteren. Besteed veel tijd aan de band tussen leerlingen. Maak gebruik van sociaal-emotioneel lesmateriaal.
- Laat leerlingen vaak dingen doen waarbij ze even moeten bewegen. Zo blijven je leerlingen scherp en kunnen ze zich beter concentreren.
- Stel gezamenlijk klassenregels en procedures vast. Duidelijkheid is belangrijk!
Schoolse taken en opdrachten
- Taken moeten als zinvol worden beschouwd. Wat is er nou zinvoller dan zorgen voor een lunch voor een groep mensen die de school komt bezoeken?
- Vertrouwen in eigen kunnen. Zorg ervoor dat leerlingen beschikken over studievaardigheden.
Betrokkenheid verhogen
- Zorg voor leerlijnen in de school.
- Laat leerlingen een portfolio opbouwen. De leerlingen van deze praktijkschool verzamelen hun eigen producten in een map. En trots dat ze zijn!
En nu doorzetten
Deze praktijkschool heeft het authentieke leren wel op orde. Maar hoe zit het op andere scholen? Ik merk dat het moeilijk is om de manier van onderwijzen te veranderen. Als docent aan een lerarenopleiding vraag ik mijn studenten een lessenserie te maken die uitgaat van de principes van Marzano. Studenten vinden dit moeilijk. Het kost ze soms moeite om over te stappen van klassikaal lesgeven uit een bestaande methode naar authentiek leren. Maar uiteindelijk kwamen er pareltjes van lessenseries uit en leerlingen geven veel positieve feedback. De verandering is dus ingezet! Nu hopen dat Marzano niet alleen door stagiaires in het klaslokaal wordt ingezet, maar ook door (meer) schoolbesturen wordt opgepakt zodat het schoolbreed ingezet kan worden.
Hoe zorgt jouw school voor authentiek leren? Wat doet jouw school om een positieve houding bij leerlingen te ontwikkelen? En wat kan jouw school eraan doen om bij leerlingen een positievere leerhouding te ontwikkelen?
